หนังสือเล่มโปรด ของ จิรภัทร อังศุมาลี

ย้อนหลังไปเมื่อ 20 กว่าปีก่อน ผู้ติดตามความเคลื่อนไหวในวงการวรรณกรรม น่าจะเคยผ่านตาข้อเขียนสั้น ๆ เกี่ยวกับเพลงสากลที่เปี่ยมด้วยความหมายทั้งในแง่มุมของ ชีวิต ความรัก และเสรีภาพ ซึ่งตีพิมพ์เป็นประจำภายใต้ชื่อ บทกวีในเสียงเพลง ของนิตยสาร โลกหนังสือ

    แม้จะเป็นเพียงคอลัมน์เล็ก ๆ แต่ก็นับว่าเป็นคอลัมน์ที่มีลักษณะเฉพาะตัวค่อนข้างสูง จุดเด่นอยู่ที่การแสดงออกถึงความรู้สึกซาบซึ้งต่อบทเพลงที่เขียนถึง ด้วยการถ่ายทอดผ่านภาษาอันสละสลวยงดงาม ภายใต้ท่าทีที่ซื่อสัตย์ต่อความรู้สึกของผู้เขียน ทั้งยังสะท้อนถึงภาวะการบุกเบิกงานเขียนทางด้านดนตรีในยุคสมัยนั้น ซึ่งมีคนสนใจมาทำงานทางด้านนี้ไม่มากนัก และเจ้าของคอลัมน์ที่กล่าวถึงนี้ก็คือ สิเหร่ ผีเพลงแห่งยุคบุปผาชน

    ที่กล่าวมานี้เป็นเพียงงานส่วนหนึ่งของเขาเท่านั้น ยังมีงานอีกหลายรูปแบบที่ผ่านการนำเสนอทั้งทางเรื่องสั้น บทกวี นวนิยาย และสารคดี โดยผ่านนาม จิรภัทร อังศุมาลี ซึ่งผลงานรวมเรื่องสั้น "วิปริต" ของเขากำลังเป็นที่จับตามองอยู่ในขณะนี้ และวันนี้เรามีส่วนเสี้ยวความรู้สึกของเขา ที่มีต่องานวรรณกรรมที่ชื่นชอบมาฝากกัน…

จอห์น สไตน์เบ็ค
East of Eden
Of Mice and Men (เพื่อนยาก)
 
เออร์เนสต์ เฮมมิงเวย์
เฒ่าผจญทะเล (The Old Man and the Sea)
สวนสวรรค์แห่งความรัก (The Garden of Eden)
 
ปราโมทยา อนันตา ตูร์ 
แผ่นดินของชีวิต (This Earth of Mankind)
ผู้สืบทอด (Child of all Nations)
 
ฟีโอดอร์ ดอสโตยเยียฟสกี้
อาชญากรรมกับการลงทัณฑ์ (Crime and Punishment)

เฮอร์มานน์ เฮสเส 
สเตปเปนวูล์ฟ (Steppenwolf)

นากิบ มาห์ฟูซ 
ฟ้าสาง ดาวสูญ (The Beginning and the End)

อัลแบร์ กามูส์ 
คนนอก (L' Etranger)

ยาสึนาริ คาวาบาตะ
เสียงแห่งขุนเขา
วิมานมายา (The House of the Sleeping Beauties)
 
กาเบรียล การ์เซีย มาร์เควส
หนึ่งร้อยปีแห่งความโดดเดี่ยว (One Hundred Years of Solitude)
หมายเหตุฆาตกรรม (Chronicle of a Death Foretold)
 
โจเซฟ คอนราด
หัวใจมีด (Heart of Darkness)

นิคม รายยวา 
ตลิ่งสูงซุงหนัก

ดี บราวน์ 
ฝังหัวใจข้าไว้ที่วูนเด็ดนี (Bury my Heart at Wounded Knee)

Thar Heyerdahl
สำรวจเส้นทาง คอน-ติกิ (The Kon-Tiki Expedition)

    ทั้งหมดเป็นวรรณกรรมส่วนหนึ่งที่ผมชื่นชอบเป็นส่วนตัว หลายเล่มอาจเหมือนกับหลาย ๆ ท่าน ผมจะไม่พูดถึงในแต่ละเล่ม แต่จะพูดโดยรวม ๆ เพราะความเป็นจริงแล้ว แต่ละเล่มต่างเป็นวรรณกรรมอันยิ่งใหญ่บนถนนสายวรรณกรรมทั้งสิ้น และในความยิ่งใหญ่นั้น ต่างนำเสนอสัจจะแห่งความจริงออกมาตีแผ่ทั้งสิ้น โดยเฉพาะเรื่องของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของศักดิ์ศรี อำนาจ ความรัก ความใคร่ ความโลภ ความโกรธ ความหลง การเอารัดเอาเปรียบ การแบ่งแยกชนชั้น การฉวยโอกาส รวมไปถึงเรื่องความศรัทธาอันจอมปลอม ที่มนุษย์นำมาใช้เพื่อหลอกลงมนุษย์ด้วยกันเอง

    วรรณกรรมแต่ละเล่ม ต่างแสดงให้เห็นถึงส่วนลึกที่สุดในจิตใจคนเรา ต่างกันตรงการนำเสนอหรือเทคนิคของผู้เขียนในแต่ละท่าน บางเล่มเป็นงานในรูปแบบอันโอฬารจนอาจจะกล่าวได้เลยว่า เป็นมหากาพย์ร่วมสมัย อย่างเรื่อง "หนึ่งร้อยปีแห่งความโดดเดี่ยว" (One Hundred Years of Solitude) ของนักเขียนโนเบลชาวโคลัมเบีย กาเบรียล การ์เซีย มาร์เควซ ซึ่งต้องถือว่าเป็นนวนิยายอันยิ่งใหญ่ ที่มีการเล่าเรื่องในรูปแบบคล้ายนิทาน แต่เป็นนิทานที่เต็มไปด้วยความเหนือจริง อันเป็นเสมือนเรื่องเล่าอันมหัศจรรย์และเต็มไปด้วยสีสันจนชวนให้ตะลึง เมื่ออ่านครั้งแรก และต้องตามอ่านอีกหลายครั้ง เพื่อพยายามเก็บสาระในความเป็นมนุษย์ออกมา ไม่ต่างไปจากเรื่อง "อีสท์ ออฟ อีเดน" (East of Eden) ของนักเขียนโนเบลชาวอเมริกัน จอห์น สไตน์เบ็ค ซึ่งเป็นงานที่สะท้อนภาพความต่างของสังคมหรือของมนุษย์ เป็นการสะท้อนให้เห็นว่าทุกสิ่งทุกอย่างต่างมีสองด้าน เมื่อมีความดีก็ต้องมีความชั่ว มีความงามก็มีความอัปลักษณ์ มีความนิ่งก็มีความสับสน

    ในขณะที่สองเล่มนั้น ต่างเป็นวรรณกรรมที่ผ่านการเล่าเรื่องหลายชั่วอายุคน แต่สำหรับ "เฒ่าผจญทะเล" (The Old Man and the Sea) ของนักเขียนโนเบลชาวอเมริกัน เออร์เนส เฮมมิ่งเวย์ วรรณกรรมเล่มบาง ๆ ที่เล่าเรื่องของเหตุการณ์เล็ก ๆ ระหว่างการต่อสู้ของชายชรากับปลาใหญ่กลางทะเล แต่กลับสะท้อนให้เห็นถึงสัจจะธรรมว่า มนุษย์ไม่ใช่เกิดมาเพื่อความพ่ายแพ้ หรือนิยายเล่มบางอย่าง "เพื่อนยาก" (Of Mice and Men) ของสไตน์เบ็คก็เช่นกัน เป็นงานเล็ก ๆ ที่เต็มไปด้วยความงดงามทางศิลปะ และมากด้วยพลังอันสะท้อนให้เห็นถึง ศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์

    หรือ "ตลิ่งสูงซุงหนัก" ของ นิคม รายยวา นักเขียนซีไรท์ของเราก็เช่นกัน แม้จะเป็นนิยายเล่มบาง ๆ แต่เนื้อหากลับสะท้อนลึกเข้าไปสู่ความรุงรังของมนุษย์ ที่แบกเอาเรื่องไร้สาระไว้ โดยนึกว่าเจ้าความไร้สาระนั้น แท้จริงแล้วคือความจริงในการดำรงอยู่

    น่าเศร้านะครับ…

    ผมคงพูดถึงวรรณกรรมที่ตัวเองชอบเพียงแค่นี้นะครับ แต่สำหรับสารคดีเชิงความเรียงอันน่าทึ่งสำหรับผมแล้ว "คอน-ติกิ" (The Kon-Tiki Expedition) ที่เขียนโดย Thar Heyerdahl คือสารคดีที่สะท้อนให้เห็นถึงการต่อสู้ของมนุษย์ เพื่อการแสวงหาสู่โลกกว้าง แม้จะมีปัญหามากมายจากธรรมชาติขวางกั้น แต่มนุษย์ก็ไม่เคยยอมแพ้

    และนั่นก็คือส่วนเล็กน้อยจากความรู้สึกส่วนตัวของผม ต่องานวรรณกรรมที่ตัวเองชื่นชอบ และหวังว่าท่านผู้อ่าน คงจะได้อ่านหนังสือเหล่านั้นเช่นเดียวกับผม