วรรณสาส์นสำนึก / สุภา ศิริมานนท์

ชื่อหนังสือ     วรรณสาส์นสำนึก   ความสำนึกในอิทธิพลสื่อสาส์นของหนังสือ

ผู้เขียน    สุภา ศิริมานนท์

ผู้แปล  

หนังสือดี 100 เล่ม ที่คนไทยควรอ่าน ประเภทสารคดี/บทความ

พิมพ์ครั้งที่   พิมพ์ ปี พ.ศ. 2547    สำนักพิมพ์ มิ่งมิตร  กระดาษ ถนอมสายตา ปกอ่อน หนา 848 หน้า  ขนาด 14.4 x21 ซม. ราคาปก 650 บาท

(พิมพ์ครั้งแรก  ในนิตยสารอักษรสาส์น อันเป็นนิตยสารเดือนที่ก่อตั้งโดยสุภา และจินดา ผู้เป็นศรีภรรยา เมื่อปีพ.ศ.2492 เป็นนิตยสารเชิงวิเคราะห์วิจารณ์สังคม ที่มีเนื้อหาสาระหนักแน่นและก้าวหน้าที่สุด ทั้งในยุคนั้น และยุคต่อมา สุภานอกจากเป็นคนริเริ่มการศึกษามาร์กซิสม์อย่างเป็นนักวิชาการแล้ว ยังเป็นผู้บุกเบิกด้านวรรณกรรมวิจารณ์คนหนึ่งด้วย 
พิมพ์รวมเล่มครั้งแรก ปี 2529 อมรินทร์การพิมพ์)

สภาพหนังสือ ดีมาก  92%  มีรอยเปื้อนเล็กๆ ที่ขอบหนังสือ

รวมข้อเขียนด้านวรรณกรรมที่สำคัญ ของ “สภา ศิริมานนท์” ที่ได้รวบรวมไว้เป็นอย่างดีแล้วในเล่ม ทั้งเรื่องของศิลปะ ภาษาและหนังสือ นักเขียนไทย นักเขียนต่างประเทศ รวมถึงการพิพากษ์วิจารณ์วรรณกรรม และงานแปลวรรณกรรม โดยในเล่มได้เรียบเรียงเนื้อหาไว้อย่างเป็นระเบียบ ด้วยสำนวนภาษาที่ง่ายสำหรับทำความเข้าใจ ซึ่งถือได้ว่าเป็นงานวรรณกรรมขั้น “คลาสสิก” หรือ “ขั้นครู” ที่คนไทยทุกคนควรจะได้อ่านเพื่อรับรู้ถึงภูมิปัญญาของคนไทยด้วยกันเอง ที่ได้สังเคราะห์งานระดับโลก ด้วยโลกทรรศน์ที่เกาะยึดแน่นกับสามัญชน

ส่วนที่หนึ่ง - ศิลปะ
ส่วนที่สอง - ภาษาและหนังสือ
ส่วนที่สาม - นักเขียนไทย
ส่วนที่สี่ - นักเขียนต่างประเทศ
ส่วนที่ห้า - การวิพากษ์วิจารณ์วรรณกรรม
ส่วนที่หก - วรรณกรรมวิจารณ์
ส่วนที่เจ็ด - งานแปลวรรณกรรม

ชื่อบทความชิ้นแรก คือ ศิลปะทั้งหลาย ย่อมเกี่ยวพันอยู่กับสามัญชน แต่เท่านั้น นับว่าเป็นชื่อบทความที่ท้าทายชวนให้อ่าน และชวนให้เกิดความคิดในการวิวาทะอย่างยิ่ง ดังข้อเขียนต่อไปนี้

"ความทรงอยู่ของชีวิต เป็นสิ่งที่ไม่อาจจะกำหนดเอาได้โดยจิตสำนึก แต่จิตสำนึกนั้นแหละพึงกำหนดเอาได้ โดยความทรงอยู่ของชีวิต ข้อสรุปของสุภา คือ ศิลป คือ การสื่อสาส์น ระหว่างผู้เสพย์ กับผู้สร้างศิลปะ"

บทความที่ 2 ชื่อ ภาวะของศิลปะภายใต้ระบอบเผด็จการฟาสซิสต์ เป็นบทความขนาดยาว ที่น่าศึกษามากที่สุดชิ้นหนึ่ง ที่คุณสุภาได้อาศัยนำเอาศิลปะมาอธิบาย โดยมีเป้าหมายอยู่ที่การชี้ให้เห็นถึงภัย ของระบอบเผด็จการฟาสซิสม์ รวมทั้งชี้ถึงพลังของประชาชน

นอกจากนั้น มีบทความหลักชิ้นใหญ่ๆ อีก 3 ชิ้น ซึ่งแสดงถึงความเป็นปราชญ์ของสุภา คือ การเสนอวิพากษ์วิจารณ์วรรณกรรมคลาสสิกระดับโลก ตั้งแต่เอนไซโคลปีเดีย จนถึงดิกชันเนอรี่ และแปลงานวรรณกรรมระดับโลกเช่น ของ อนาโตล ฟรังซ์ บเจิร์นสัน อิวาน โวโลติน และสเตฟาน สไวก์

สุภายังได้ริเริ่มให้เป็นแบบอย่าง ในการแปลงวรรณกรรมต่างประเทศ โดยการค้นประวัติของผู้เขียน มาเขียนอธิบายถึงชีวิต และโลกทรรศน์ของผู้เขียนนั้นๆ อย่างละเอียด และมีคุณค่า สามารถทำให้ผู้อ่านได้เข้าใจซึมซาบ เนื้อหาของเรื่องได้อย่างเข้าใจถึงแก่นเรื่องได้ดีขึ้น เมื่อรู้ภูมิหลัง และเงื่อนไขของสังคมของผู้เขียนในขณะนั้น หรือในเวลาที่สร้างงานวรรณกรรมระดับโลกชิ้นนั้นๆ

ในบทความเรื่องการวิพากษ์วิจารณ์วรรณกรรมนั้น ได้เสนอทฤษฎีวิพากษ์วิจารณ์วรรณกรรม ไว้ได้อย่างดีเยี่ยม รวมทั้งได้ยกเอาวรรณกรรมระดับโลก และวรรณกรรมไทยมาเป็นตัวอย่างของการวิพากษ์วิจารณ์ เพื่อสนับสนุนทฤษฎีของท่าน เช่น งานของ ชาร์ล ดิ๊กเก้น แฮเรียต บีเชอร์ สโตว์ ผู้เขียนเรื่อง กระท่อมน้อยของลุงทอม ตอลสตอย, ดอสโต เยฟสกี้, มุลค์ ราช อนันท์, หลู่ซิ่น และเรื่อง ภควัคคีตา

หนังสือเล่มนี้ได้รับคัดเลือกให้เป็น 1 หนังสือดี 100 เล่ม ที่คนไทยควรอ่าน ประเภทสารคดี/บทความ (Non Fiction) ค. ศิลปะ ภาษาและวรรณกรรม วรรณกรรมวิจารณ์